Kupując urządzenie elektryczne do konkretnego pomieszczenia zazwyczaj kierujemy się jego funkcjonalnością, mocą, dostępnymi funkcjami lub wyglądem. Dotyczy to m.in. regulatorów temperatury, klimatyzatorów przenośnych, paneli grzejnych i wielu innych. Jednak warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną rzecz, która może decydować o bezawaryjnym działaniu w określonych warunkach.
Na tabliczce znamionowej urządzenia możemy napotkać oznaczenie składające się z liter “IP” oraz dwóch cyfr. Wbrew pozorom tak krótki komunikat jest nam w stanie dużo powiedzieć o tym, z jak szczelnym oraz odpornym urządzeniem mamy styczność.
Stopień ochrony IP - o czym mówi?
Sam skrót “IP” (z języka ang. Ingress Protection) oznacza dosłownie stopień ochrony urządzenia elektrycznego. Innymi słowy skrót IP informuje nas o tym, jak szczelną ochronę wszystkich podzespołów urządzenia gwarantuje obudowa produktu. Szczegółowy opis zagadnienia można znaleźć w normie PN-EN 60529:2.
Dla nas najistotniejszymi informacjami są te mówiące o klasyfikacji warunków, które mogą zagrażać urządzeniu. Ochrona IP informuje o odporności urządzenia na:
- dostęp niebezpiecznych narzędzi,
- wnikanie ciał obcych do urządzenia (łącznie z kurzem),
- szkodliwe oddziaływanie wody
Stopień ochrony IP zapisuje się w postaci:
IPXX
, gdzie w miejscu "XX" wpisuje się konkretne cyfry oznaczające dany stopień ochrony, np. (IP32, IP44).
- Pierwsza z cyfr informuje o stopniu ochrony przed przedostaniem się ciał obcych do wnętrza urządzenia, jak i ochroną przed dostępem do niebezpiecznych elementów pracujących wewnątrz urządzenia.
- Natomiast druga cyfra mówi o stopniu ochrony przed działaniem wody o różnym stopniu intensywności.
Jeżeli dany stopień ochrony nie został określony dla danego urządzenia, w zapisie zastępuje się go cyfrą X, (np. IP3X).
Klasy szczelnośc IP
Stopnie ochrony urządzenia przed przedostaniem się ciał obcych do jego wnętrza:
| Piersza cyfra | Opis |
| 0 | Brak ochrony |
| 1 | Konstrukcja zabezpieczająca przed dostępem do części niebezpiecznych wierzchem dłoni oraz przed obcymi ciałami stałymi o średnicy równej lub przekraczającej 50 mm |
| 2 | Konstrukcja zabezpieczająca przed dostępem do części niebezpiecznych palcem oraz przed obcymi ciałami stałymi o średnicy równej lub przekraczającej 12,5 mm, |
| 3 | Konstrukcja zabezpieczająca przed dostępem do części niebezpiecznych narzędziem oraz przed obcymi ciałami stałymi o średnicy równej lub przekraczającej 2,5 mm, |
| 4 | Konstrukcja zabezpieczająca przed dostępem do części niebezpiecznych drutem oraz przed obcymi ciałami stałymi o średnicy równej lub przekraczającej 1 mm, |
| 5 | Konstrukcja zabezpieczająca przed dostępem do części niebezpiecznych drutem oraz przed przenikaniem pyłu do wnętrza urządzenia, |
| 6 | Konstrukcja zabezpieczająca przed dostępem do części niebezpiecznych drutem, obudowa pyłoszczelna |
Stopnie ochrony urządzenia przed oddziaływaniem wody:
| Druga cyfra | Opis |
| 0 | Brak ochrony |
| 1 | Ochrona urządzeń przed padającymi kroplami wody |
| 2 | Ochrona przed wnikaniem kropli wody w momencie pochylenia obudowy o 15 stopni w każdą stronę |
| 3 | Ochrona przed natryskiem wody pod maksymalnym kątem 60 stopni |
| 4 | Ochrona przed bryzgami wody z każdego kierunku |
| 5 | Ochrona przed strugami wody lanymi z dowolnego kierunku |
| 6 | Ochrona przed silnymi strugami wody, lanymi z dowolnego kierunku |
| 7 | Ochrona przed krótkotrwałym zanurzeniem w wodzie (30 min na głębokość 0,15 m powyżej wierzchu obudowy lub 1 m powyżej spodu dla obudów niższych niż 0,85 m) |
| 8 | Ochrona przed ciągłym zanurzeniem w wodzie, zgodnie z wytycznymi producenta |
Stopień ochrony IP, a wyposażenie wnętrza
Dokonując remontu w domu lub wyposażając wnętrze w nowe urządzenia elektryczne należy zwrócić uwagę na ich stopień ochrony. Jednak duże znaczenie ma charakter i przeznaczenie pomieszczenia, ponieważ od tego zależny będzie zalecany stopień ochrony.
W przypadku wyposażenia salonu, sypialni czy biura wystarczające okażą się urządzenia o najniższych oznaczeniach, np. IP20. Warunki w takich pomieszczeniach nie są szkodliwe dla działania urządzenia, dlatego nie wymagają szczególnej ochrony przed warunkami zewnętrznymi.
Wówczas, kiedy urządzenie ma być użytkowane w wyjątkowo trudnych warunkach lub na zewnątrz, wówczas należy zaopatrzyć się w urządzenie o oznaczeniu IP56 lub wyższym, które gwarantuje ochronę przed wszelkimi warunkami atmosferycznymi.
Najczęściej spotykanymi pomieszczeniami, w których należy rozważyć zakup urządzeń o wysokim stopniu ochrony to m.in. sauny, baseny, garaże, pomieszczenia techniczne itp. .
Strefy bezpieczeństwa, a stopień ochrony IP urządzeń
Warto pochylić się bliżej na temat instalacji urządzeń o różnych stopniach ochrony IP w łazienkach. Jak zostało wspomniane, łazienka jest miejscem, w których panuje zdecydowanie wyższa wilgotność, aniżeli w innych domowych pomieszczeniach.
Dlatego też osprzęt elektryczny zainstalowany w łazience musi cechować się wyższą odpornością na wilgoć i oddziaływanie wody.
Jednak skąd mamy wiedzieć, jaki stopień ochrony powinno mieć urządzenie, aby jego działanie nawet w kontakcie z wodą działało bezawaryjnie i było wciąż całkowicie bezpieczne?
Wiele na ten temat możemy dowiedzieć się w normie PN-IEC 60364-7-701:1999, określającej dokładny podział łazienek na 4 strefy bezpieczeństwa:
- STREFA 0 - to miejsce najbardziej narażone na oddziaływanie wody, tj. wnętrze brodzika prysznicowego lub wanny. Urządzenia znajdujące się w jego obrębie powinny charakteryzować się całkowitą wodoodpornością.
- STREFA 1 - to strefa znajdująca się powyżej brodzika kabiny prysznicowej lub nad wanną, aż do poziomu sufitu. Powinna być ograniczona płaszczyzną pionową oraz poziomą. Urządzenia w tym obszarze powinny charakteryzować się dobrą wodoodpornością przed zalaniem wodą z dowolnych kierunków. Strefą tą objęty jest również obszar w promieniu 60 cm od umywalki.
- STREFA 2 - to strefa znajdująca się w obrębie 0,60 m od krawędzi prysznica lub wanny (ograniczenia strefy 1) aż do poziomu sufitu. Urządzenia znajdujące w tej strefie (np. podgrzewacz wody, oprawy oświetleniowe) powinny charakteryzować się odpornością na bryzgi wody z każdego kierunku.
- STREFA 3 - to obszar znajdujący się poza obszarem strefy 2, obejmuje powierzchnię 2,40 m od jej krawędzi. W obszarze tej strefy może znajdować się większość urządzeń elektrycznych przeznaczonych do łazienek, np. regulator temperatury, pralka, podgrzewacz wody, grzejnik ścienny, wyłączniki oświetlenia, itp.
Zalecany stopień ochrony urządzenia: nie mniejszy niż IPX7
Zalecany stopień ochrony urządzenia: nie mniejszy niż IPX5
Zalecany stopień ochrony urządzenia: nie mniejszy niż IPX4
W łazienkach publicznych, urządzenia montowane w strefie 2 muszą charakteryzować się stopniem co najmniej IPX5.
Zalecany stopień ochrony urządzenia: nie mniejszy niż IPX1
Podsumowanie
Wyposażając wnętrze w urządzenia elektryczne należy zwrócić uwagę na ich oznaczenie dotyczące ochrony przed warunkami, które mogą wpłynąć negatywnie na ich działanie.
Jest to niezwykle istotne, ponieważ w przypadku stosowania urządzenia w warunkach, na które nie jest dostatecznie odporne, może to skutkować nieuwzględnieniem gwarancji w razie jego awarii. Wówczas będziemy zmuszeni do naprawy urządzenia we własnym zakresie lub zakupu nowego, co w obydwu przypadkach wiąże się z kosztami, których jednak wolelibyśmy uniknąć.
Dodatkowo urządzenie elektryczne o zbyt niskim stopniu ochrony pracujące w niewłaściwych warunkach może stwarzać niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia użytkownika.
Dlatego też warto zwrócić uwagę na oznaczenie urządzeń, aby cieszyć się ich długim, bezawaryjnym, a co najważniejsze - w pełni bezpiecznym działaniem.
